by phronesis
04 Mayıs 2021 00:53
…deneyim sanatı; deneyimsizlik rastlantıyı yaratmıştır. Deneyimle kazanılmış bir dizi kavramdan bir nesneler sınıfına ilişkin tümel bir yargı oluşturulduğunda sanat ortaya çıkar… Hatta deneyim sahibi insanların, deneyim olmaksızın kavrama sahip olan insanlardan daha fazla başarıya eriştiklerini görürüz. Bunun nedeni, deneyimin bireysel olanın, sanatın ise tümel olanın bilgisi olmasıdır… O halde deneyim olmaksızın kavrama sahip olan ve tümeli bilen, ancak onda içerilmiş bulunan bireyseli bilmeyen insan, sık sık tedavi yanlışları yapacaktır. Çünkü tedavi edilmesi gereken bireydir. Bununla birlikte bilgi ve anlama yetisinin deneyimden çok sanata ait olduğunu düşünür ve sanat erbabının, deneyim sahibi kişilerden daha bilge olduğunu kabul ederiz. Bunun nedeni birincilerin nedeni bilmeleri, diğerlerinin bilmemeleridir… Sanatçılar nedenleri bilirler, deneyim sahipleri ise bilmezler. Çünkü deneyim sahibi insanların bir şeyin olduğunu bilip neden olduğunu bilmemelerine karşılık, sanatçılar “niçin”i ve “neden”i bilirler. Yine bundan dolayı her meslekte ustalara basit işlerden daha fazla değer verir ve onların basit işçilerden daha bilgili, daha bilge olduklarını düşünürüz. Çünkü onlar yapılan şeylerin nedenlerini bilirler… İşçiler işlerini alışkanlıkla yaparlar. O halde ustaları gözümüzde daha bilge kılan şey, iş yapabilme yetenekleri değil, kavrama sahip olmaları ve nedenleri bilmeleridir.
Kaynak (syf 7)